 |
| “Se estas malfacile prononci [la stratnomon] Nordenskiöldinkatu, ja troviĝas ankaŭ aliaj stadionoj.” La koloroj de la glacihokea societo HIFK okulfrapas el surstrata reklama afiŝo. (Vidu mian blogaĵon Allogi per malfacila prononco). – (La finna teksto: "Jos Nordenskiöldinkadun lausuminen tuottaa vaikeuksia, onhan niitä muitakin halleja.") |
La hokeistoj ŝercas per la nomo de la strato, apud kiu staras ilia hejma stadiono, la Glacia Halo en Helsinki. Nordenskiöldinkatu, strato de Nordenskiöld, estas iom langorompa (aparte pro sia nefinna literumo) por parolanto de la finna lingvo, sed kompreneble denaska ĉefurbano havas sian manieron prononci. Kio estas la mesaĝo de la reklamisto (krom, kompreneble, altiri atenton al HIFK en amuza maniero)? Eble li volas diri: “Se vi estas denaska urbano, vi estas unu el ‘ni’. Se ne, venu kaj lernu esti unu el ‘ni’.”
Sed kiel oni fakte, en la praktiko, prononcas la nomon Nordenskiöld? Mi ne faris surstratan enketon, sed kredeble finnalingvulo (do tia, kiu entute konas la nomon de N. aŭ de la strato) kutime prononcas ĝin, kvazaŭ ĝi estus skribita Nuurdensöld ['nu:rdensøld]. Strange, mi nek scias nek trovis ian mallongigon aŭ aliformigon de la nomo en la urba slango, kiu estas riĉa je tiaj adaptaĵoj. La nomo de la famulo estas svedlingva, kaj la prononco en la finnlanda sveda lingvo estas ['nu:rdenʃøld], kun ŝ-sono anstataŭ la plene finneca s. En Svedujo (kie oni apenaŭ scias, kiel ĝuste prononci la svedan lingvon), oni tute forfaligas la r-sonon kaj anstataŭe suprentiras la langopinton eldirante la sonon d, post la sono n elbuŝigas strangan miksaĵon de ŝ, ĥ kaj h anstataŭ la simpla ŝ-sono, iom alikolorigas la vokalojn kaj, por kroni la tuton, aldonas siaspecan melodion. – Se vi demandas min, kiel prononci la nomon en Esperanto, per niaj simplaj sonoj, mi rekomendus diri kvazaŭ ĝi estus skribita Nurdenŝold.
A. E. Nordenskiöld (1832–1901) estis finna geologo kaj esplorvojaĝisto. Pro siaj politikaj opinioj, kiuj ne plaĉis al la rusaj aŭtoritatoj, li ne povis resti en Finnlando. Jam 26-jara li transloĝiĝis al Svedujo, kie li faris brilan karieron. Lia plej fama faro estas la traveturo de la Nordorienta Marvojo, kiun li faris en la 1878-a jaro. La epiteto “Nordorienta”, kompreneble, spegulas vidpunkton de Eŭropo kaj Atlantiko; oni nomas ĝin ankaŭ simple la Norda Marvojo.
Dum sia vivo, Nordenskiöld kolektis imponan maparon, kun valoraj ekzempleroj de frua map-arto. La eksterordinare riĉa mapkolekto (paĝoj de Unesko france kaj angle) nun troviĝas en la Nacia Biblioteko de Finnlando (finne, svede, angle).
--------------------------------------
[La artikolo estas kopio el mia blogo en Ipernity. Ĉi-sube sekvas la komentoj, kiuj siatempe aperis sub la originalo en Ipernity.]
- Jens S. Larsen
Al Ĉeĥoslovakoj kaj Jugoslavoj la prononco de "Nordenskiöld" ne prezentas problemon; ili simple ellasas la problemajn vokalojn: Nrdenŝld.
- Harri Laine respondis al Jens S. Larsen
Jes tiuj lingvoj estas tiom pli simplaj. Plenan perfektecon ili atingas ekzemple en la urbonomo Brno, kiu eĉ jam havas la bezonatan esperantan finaĵon. Mi iam vizitis Brnon, sed ne parolis Esperanton kun iu Brnano.
- Vjaĉeslav Slavik Iva…
Interesa daŭrigo, dankon! Restinte por aŭtuna tempopasigo en Bulgario, mi sentas min nature iom forŝirita de la finna kaj ĝia daŭra lernado, sed ja la intereso restas. Mi ĉiam kun plezuro legas vian blogon; ĝi reprezentas por mi ian idealon de E-lingva blogo. Se iu demandus min "ĉu ekzistas almenaŭ unu kvalita blogo en Esperanto?", mi plej unue montrus la vian.
Saluton al vi kaj al la komunaj konatoj, ankaŭ de Maŝa :)
- Harri Laine respondis al Vjaĉeslav Slavik Iva…
Dankon, sed bonvolu ne tiel laŭdi mian blogon. Iu povus preni vin serioze. Aŭ eble mi fondu fan-klubon kaj postulu membrokotizon ankaŭ de vi.– Mi tutkore reciprokas la salutojn.
- Vladimír Türk*
Karaj Jens kaj Harri, sen senti min ofendita, mi vere volus scii, kiel bone vi scias la ĉeĥan, la slovakan (ĉar vere ne temas ambaŭnacie pri la sama lingvo) kaj lingvojn uzatajn en la estinta Jugoslavio. "Nordenskiöld" mi kapablas prononci kiel "Nordenskiöld". Mi ne scias, ĉu en la finna "S" indas legi kiel "Ŝ", ced certe tio eblas. Tiam mi kapablas prononci "Nordenŝkiöld". Ankaŭ la fonemon "ö" mi kapablas prononci, ĝi ofte aperas en ĉeĥaj germandevenaj familiaj nomoj. Rekompence: ĉu vi kapablas bone prononci nian fonemon "Ř"? Komparu vian prononcon ekz. en: eo.wikipedia.org/wiki/Dosiero:B%C5%99etislav_la_1-a.ogg . Por precizigi, eĉ ne slovakoj kapablas prononci ĝin sen pena lernado.
- Harri Laine respondis al Vladimír Türk*
Mi nenion diris pri mia kapablo prononci ĉeĥajn nomojn nek pri eventualaj malfaciloj spertataj de alilingvanoj. Mi ankaŭ ne volis diri, ke Nordenskiöld estas aparte malfacila aŭ facila vorto. Estis simple mia rakonto pri unu maniero utiligi ĵargonon kaj (realajn aŭ imagajn) lingvajn malfacilaĵojn en komerca reklamo. Certe ordinara preterpasanto ne simile analizas la aferon kiel mi faris. La afero ankaŭ ne havis iajn ajn internaciajn aludojn, estas ŝercado en unu urba medio, “inter ni”. – Prononco de la nomo Nordenskiöld, skribite laŭ la Internacia Fonetika Alfabeto, estas proksimume ['nuːrdenʃøld] (en Finnlando) aŭ ['nuːɖənɧøld] en Svedujo (sen indiko pri prononcmelodio; ankaŭ multo dependas de la parolanto). En flua esperanta parolo mi rekomendas forte adapti la elparolon al la natura esperanta sonstoko, ekz. kiel mi sugestis en la artikolo.
- Vladimír Türk*
Pardonu, mian atenton allogis ĉefe la mencio pri Ĉeĥoslovakoj kaj ties maniero ellasi vokalojn. Mi ne konscias pri tio.
- Jens S. Larsen respondis al Vladimír Türk*
Miaflanke estis nura ŝerco (mi devus esti aldoninta ridetulon) . Mi scivolis kiel Harri reagos al ĝi, kaj li brile sukcesis. :-)
- Harri Laine respondis al Jens S. Larsen
Dankon, Jens, por la laŭda komento. Kiam mia pretiĝanta scienca artikolo “Esperantaj aspektoj de Brno” estos publikigita, vi tie trovos dankon ankaŭ al vi, la inspirinto de tiuj gravaj malkovroj.
Ei kommentteja:
Lähetä kommentti