2011-11-01

Kurado tra la sezonoj

Tiel ŝanĝiĝas pejzaĝo laŭ la sezonoj en Suda Finnlando.

Ĉi tiu bildaro konasistas el fotoj faritaj ĉe nia somerdometo, vide al la proksima lago Saarijärvi (unu el la 200 tiunomaj en Finnlando). Fotante, mi ĉiam staris proksimume samloke, kaj ĉiu foto montras al la sama direkto, sed nur proksimume – mi ne klopodis pri preciza sameco.
Ĉiuj horoj indikitaj ĉe la fotoj estas laŭ la vintra (t.n. normala) tempo, kiu pli proksimas al la astronomia horo. Plejmulto el la fotoj estas faritaj dum la somera tempo, kiam niaj horloĝoj montris unu horon pli ol estas indikite sub la fotoj. Por ricevi la astronomian horon (tagmezo = 12:00) oni subtrahu 24 minutojn. 


Ni komencu aŭtune 


29 Oktobro 2010 je h. 13:28. – Senfolia aŭtuno. 




12 Novembro 2010 je h. 14:05. – La unua neĝo. 




25 Decembro 2010 je h. 14:47. – Blanka neĝo heligas la Kristnaskan pejzaĝon, dum la suno restas proksima al la horizonto. 





2 Januaro 2011 je h. 12:54. – Ĉielo, lago kaj neĝo vintromeza. 



Feliĉan novan jaron!


2 Januaro 2011, je 13:35.
La suno subiros post 2 horoj; temperaturo minus 11 gradoj. 





Post preskaŭ kvar monatoj

23 Aprilo 2011 je h. 19:22. – Neĝo jam ne videblas.




9 Majo 2011 je h. 15:41.  – La unua verdo.




13 Majo 2011 je h. 16:14. La printempo rapidas antaŭen.




21 Majo 2011 je h. 9:04.   




27 Majo 2011, 12:02. – Jam preskaŭ plenverdas.  





9 Junio 2011, 13:56. Junio portas al ni someron.





5 Julio 2011, 9:07. –  Jam floras rozoj kaj spireoj. 





17 Julio 2011, 18:44. – Post la somermezo ĉio intense, malhele verdas.





 21 Aŭgusto 2011, 12:37. – Jam ne floras la blankaj spireoj sed maturiĝas rozofruktoj kaj plu aperas aliaj floroj. 





31 Aŭgusto 2011, 20:03. – La suno ĉiam pli frue subiras trans la horizonton (sunsubiro 19:32).




10 Septembro 2011, h. 14:30. – En Septembro oni jam vidas flavon sur la herbejo: komencas defali la folioj de betuloj. Sed ankoraŭ regas la verdo. 




– 25 Septembro 2011, h. 13:39. – Iom post iom la flavo komencas regi. Antaŭ ne longe pasis la tagnoktegaliĝo: jam nokto estas pli longa ol tago. 




26 Septembro 2011, 13:54. – Estis varma aŭtuno, sed la arboj scias el kelkmiljara sperto, ke la longiĝo de la noktoj signifas nepran neceson sin prepari por vintro. Flavo kaj bruno disvastiĝas.




30 Septembro 2011, h. 6:47. – Oni vidas, ke diversaj kreskaĵoj havas malsamajn kalendarojn. Eĉ ne ĉiuj betuloj agas samtempe: iuj jam estas preskaŭ senfoliaj, dum aliaj plu iom verdas. Sed la pingloarboj fidele restas verdaj tra la tuta jaro.  



1 Oktobro 2011, 15:35 – Oktobra suno. 




3 Oktobro 2011, 10:08 – Iom post iom la naturo nudiĝas. Plu verdas la tujo maldekstre antaŭe, la malhelaj piceoj kaj la arbusta alpa ribo (maldekstre de la granda pinotrunko). Homoj jam rastis falintajn foliojn for de la razeno, sed novaj plu faladas. 




14 Oktobro 2011, 15:59. – Eĉ la suno ŝajnas perdi sian forton.




14 Oktobro 2011, 17:46 – Oktobra vespero, duonhoron post la sunsubiro. La bildoantaŭon prilumas fotila fulmo. Pro ĝi la pejzaĝo aperas en la foto pli malluma ol ĝin perceptis homa okulo. – 




15 Oktobro 2011, h. 13:59.




22 Oktobro 2011, 16:41. La suno subiros post 12 minutoj.




23 Oktobro 2911, h. 7:21. – La suno aperos post 5 minutoj. Post malvarma nokto la pejzaĝon vualas nebulo el la relative varma lago. 





24 Oktobro 2011, 15:16. – Ni trakuris tutan jaron  kaj ree atendas vintron.



2011-09-22

Du kantoj, en traduko de Leppäkoski

Mi trovis paperfolion, kun du versaĵoj en Esperanto. Estas malnova karbopapera kopio de tajpaĵo farita de Joh. Edv. Leppäkoski (1901–1984), kiun oni plej bone konas kiel la tradukinton de Kalevala. Post la morto de Leppäkoski, liaj heredantoj transdonis liajn esperantaĵojn al Esperanto-Asocio de Finnlando. Mi tiam iom ordigis la paperamason, kaj ĉi tiu kopio restis ĉe mi, dum la originalan maŝinskribaĵon mi transdonis al la arkivo de EAF.

Ambaŭ poemoj estas tradukoj el famaj finnaj aŭtoroj, kaj ambaŭ tekstoj estas ankaŭ komponitaj. Unu el ili estas tre populara kaj amata kanto:

La poemon Feliĉuloj de Aleksis Kivi komponis Oskar Merikanto. La alia, Kanto de najtingalo de V. A. Koskenniemi, ne estas same fama: ĝin muzikigis Hector, kiu ankaŭ aldonis plian tekston al la originalo. – La strofojn de Kivi mi intime konas pro tio, ke mi mem junaĝe esperantigis ilin, en formo neniam publikigita.

Jen la kantoj, kun bildoj de la flaviĝinta karba kopio.


* * *


Feliĉuloj
Verkis Aleksis Kivi
Tradukis Joh. Edv. Leppäkoski
Komponis Oskari Merikanto


Heliĝas en nord’ horizonto,
la sun’ oriente sin levas,
foriĝas matena nebul’,
dum vento el nordo blovas,
dum nokt’ estas for’
dum brilas somera mateno
kaj sonas de birdoj kant’.

Sur pinton de alta monteto
en freŝa fruvento mi iras
kaj tie renkontas mi ŝin,
l’ estrinon de mia koro,
dum nokt’ estas for,
dum brilas somera mateno
kaj sonas de birdoj kant’.

Kun mia knabin’ mi jen staras,
la buklojn zefiro flirtigas
kaj kvazaŭ flustrado de am’
eterna en valoj himnas,
dum nokt’ estas for,
dum brilas somera mateno
kaj sonas de birdoj kant’.

La originalo havas kvin strofojn. Vi povas aŭdi la kanton kun la melodio de O. Merikanto, en la finna, ekzemple ĉi tie:

1. arkiva registraĵo de la Finna Radiofonio, kantas Georg Malmstén en 1930

2. Tenoras Mika Pohjonen, pianas Jouni Somero



* * *

Kanto de najtingalo.
Verkis V. A. Koskenniemi
Tradukis Joh. Edv. Leppäkoski
El la kolekto ”Uusia runoja” = “Novaj poemoj”, paĝo 133.





Konversaci’ ekmortis sur verando
kaj ĉiu restis kvazaŭ en solec’:
en nokto, sub krepuska boska rando
ekkantis najtingal’ en mallumec’.

Eksentis ĉiu, ke la birdo trili
deziris sole al li, nur al li.
Distancoj plilongiĝis inter ili,
pliproksimiĝis ĉiu mem al si.

La unuan strofon el la finna originalo, en plenumo de la komponinto Hector, oni povas aŭdi ĉi tie: ogg-forma registraĵo en la finna Vikipedio


* * *

Mi aŭdacas ĉi tiel publikigi la tradukojn, ĉar ili estas bonaj kaj meritas esti konataj. La paperforlioj ankaŭ ŝajnas netskribitaj, finitaj laboraĵoj. Mi ne scias, ĉu la tradukoj jam ie aperis pli frue.


--------------------------------

[Ĉi tio estas kopio el mia blogo en Ipernity. La sekva komento siatempe aperis sub la originalo.]


Komentoj 

Salla
Belaj kantoj ili estas. Kaj nun mi devus trovi tutan kanton de Hector, dankon al vi.