Komisionaĵoj

Katalin Kovats plendis al la EU-komisiono pri la mistrakto de diversaj lingvoj kaj pri la skandala disdonado de miloj da konfidencaj retpoŝtadresoj, pri kiuj ankaŭ mi blogis. Hieraŭ ŝi skribis en sia blogo pri respondo de la EU-funkciulo Harald Hartung. Jen kelkaj rimarkoj pri la respondo de Hartung.


1. Sinjoro Hartung asertas, ke “la ĉefa esploro limiĝos je ses eŭropaj landoj, nome Francujo, Finlando, Grekujo, Germanujo, Hispanujo kaj Britujo”. Mi antaŭvidis tian respondon, kiam mi komentis la aferon notante: La originalan elekton de lingvoj en la enketo eblas teorie rebati dirante, ke oni konscie elektis ĝuste tian celgrupon: kelkajn grandajn lingvojn, kelkajn negrandajn, aŭ ion similan.

Tiu klarigo estas ne facile kredebla, ĉar la origina alvoko partopreni la enketon estis sendita al 3546 adresoj, kiuj kovras la tutan Eŭropon (kaj ne nur ĝin). Nur kvarono (26.4 %) de la malkaŝitaj retpoŝtaj adresoj havis iun el la sufiksoj .fr, . fi, .gr, .de, .es, .uk. Mi scias, ke tiulandanoj povas havi ankaŭ alispecajn adresojn (mi rekonas kelkajn finnajn nomojn kun .com-adreso), sed tio ne sufiĉas por forklarigi la strangaĵojn de lingvouzo. Ekzemple, inter la landaj adresoj plej multis la italaj kun “.it” – tiuj certe ne estis hazarde italaj adresoj de alilandanoj. Ĉi-sube, ĉe la fino, mi aldonas statistikon pri la malkaŝitaj adesoj.

Per la pardonpeta retmesaĝo de Hartung (Wir haben Hinweise erhalten, dass einige dieser Adressen sichtbar wurden.) eblas konjekti, ke nur parto de la adresoj estis malkaŝitaj.

2. Hartung aludas pri sia rapida pardonpeto pro la adresmalkaŝo, sed nenion diras pri la plene nekomprenebla (en ĉiuj sencoj de la vorto) duafoja similaĵo. Oni diras: Errare humanum est (eble vi pardonas al mi la uzon de eŭropa pralingvo, ĉar la temo estas profunde eŭropa), sed ofte ne citas la finon de tiu frazo: sed perseverare diabolicum.

3. Hartung aludas al ilia “kontraktinto”, kiu ne havas rimedojn traduki la tekston en ĉiujn lingvojn, kaj ke “la komisiono ĉi-foje ne estis la aŭtoro”. La leteroj estis dissenditaj kun subskribo de Komisiona oficisto, el Komisiona adreso (@ec.europa.eu). Se tio ne sufiĉas igi la Komisionon respondeca pri la letero, kio do sufiĉas? – Eĉ se oni akceptas la klarigon, ke la mesaĝo intence estis nur 6-lingva, kial nur la unua mesaĝo estis tia. Ĉu oni ne bezonas pardonpeti hispane, greke kaj finne? Kaj pri “revoko” sufiĉas nur mistera angla sciigeto

***

Mi esperas, ke la Komisiona respondecularo pri multlingveco vere faru ion por certigi, ke la organoj de la Unio efektive servu siajn civitanojn (eble la Komisiono preferus diri “regatojn” aŭ “subulojn”) tiel, ke tiuj ankaŭ povas kompreni la ricevatajn mesaĝojn. Prefere ili ankaŭ dungu kompetentulojn por zorgi pri teĥnikaj aferoj (ni vidis, ke eĉ simplajn teĥnikaĵojn ili ne regas) kaj kontraktu pri plenumotaj laboroj nur kun organizaĵoj, kiuj rifuzas plenumi la taskojn, se ne estas rimedoj por egala trakto de diverslandaj civitanoj de la Unio.

***

Plej grave tamen estas, ke la EU-funkciuloj lernu ne forviŝi esperantistojn kiel polvon de sur sia tablo. Ni estas unu el la malmultaj grupoj, kiuj serioze okupiĝas pri analizado de la problemoj, kiujn devus solvi sinjoroj Orban, Hartung kaj ilia tuta koterio. Mi komprenas, kaj mem iam ĝeniĝas, ke esperantistoj foje estas kiel svarmo da muŝoj ĥore gurdantaj trosimplaĵojn, sed ni posedas ankaŭ realajn spertojn kaj proponojn.

***

Jen, aldone, statistiko pri tiuj 3546 adresoj. Indikitaj estas

1. Retregiona sufikso de adreso.
2. Nombro de adresoj kun tiu retregiono.
3. Kiulanda estas la sufikso. Steleto montras adreson ne ligitan al unu lando. (Ne ĉiuj adresoj estas landaj kaj eĉ la landaj ne pruvas landanecon de la adres-posedanto. Ili nur estas forta indikaĵo.)

.com 783 *
.it 754 itala
.fr 298 franca
.de 182 germana
.gr 133 greka
.fi 133 finna
.net 104 *
.uk 97 brita
.be 95 belga
.es 93 hispana
.org 75 *
.sk 72 slovaka
.nl 72 nederlanda
.eu 71 * (eŭropa)
.at 64 aŭstria
.hu 59 hungara
.pl 58 pola
.ie 50 irlanda
.pt 31 portugala
.cz 31 ĉeĥa
.bg 30 bulgara
.se 22 sveda
.lv 22 latva
.ee 22 estona
.lt 21 litova
.ro 18 rumana
.cat 16 * (katalunlingva)
.dk 15 dana
.si 14 slovena
.lu 13 luksemburga
.edu 12 *
.ch 11 svisa
.no 10 norvega
.mt 10 malta
.tr 4 turka
.ru 3 rusa
.mx 3 meksika
.li 3 liĥtenŝtejna
.int 3 *
.info 3 *
.hr 3 kroata
.cy 3 kipra
.ar 3 argentina
.tv 2 tuvala
.co 2 kolombia
.ca 2 kanada
.by 2 belorusa
.br 2 brazila
.uy 1 urugvaja
.us 1 usona
.ua 1 ukraina
.ma 1 maroka
.lb 1 libana
.ks 1 ?
.is 1 islanda
.irt 1 ?
.in 1 barata
.il 1 israela
.hucom 1 ?
.fm 1 mikronezia
.er 1 eritrea
.cl 1 ĉilia
.biz 1 *
.as 1 usonsamoa

--------------------------------------

[La ĉi-supra artikolo estas kopio el mia blogo en Ipernity. Ĉi-sube sekvas la komentoj, kiuj siatempe aperis sub la originalo en Ipernity.]

Komentoj 

• Vjaĉeslav Slavik Iva… Ho, do estis tute pruvita spama dissendo! Kia skandalo!..

Eŭropestroj lingve dividas, lingve regas

Katalin Kovats verkis hodiaŭ interesan blogaĵon pri enketo proponata de EU. La Sekcio por Multlingveco en la Ĝenerala Direkcio pri Edukado kaj Kulturo de la EU-komisiono enketas pri tio, kiel moderna informa kaj komunika teĥniko kaj novaj medioj influas lernadon de lingvoj. Ne malinteresa temo.

Sed la ekfunkciigo mem de tia prilingva enketo montris, kiel la EU-instanco repondeca pri lingva politiko povas mem ĝisfunde ignori la lingvajn rajtojn. Eble mi eĉ ne bezonas uzi la esprimon “lingvaj rajtoj”, kiu povas soni patosa al iuj. Tute simple, la komisiona funkciulo ignoris kaj malrespektis tute elementan ĝentilecon, li ŝajne ne scias, kiel homoj kutimas respekteme, aferece komuniki kaj rilati unu al alia. Krome la plenumanto de la reta alvoko faris konsternan mispaŝon (tiun fiaskan eraron ĝi mem nomis “teĥnika miso”) publikigante milojn da privataj retadresoj de homoj, kiuj iam respondis konfidencan enketon de EU.

Hazarde okazis, ke ankaŭ mi jam hodiaŭ ion skribis pri la afero. Mi kopias ĉi sube la tekston, el la forumo soc.culture.esperanto. Mia mesaĝo estis respondo al Bertilo Wennergren, kiu jam antaŭe montris erarojn en la enketo mem kaj opiniis ĝin “ne aparte partopreninda”. Jen kion mi skribis:

La enketon akompanas diversaj aliaj fuŝoj. Ekzemple: 

La mistera "EAC-ICTLANG@ec.europa.eu" sendis inviton partopreni la enketon al granda grupo, verŝajne al adresoj de personoj, kiuj partoprenis iun retan enketon de EU pri lingvoj kaj tie donis sian retpoŝtan adreson. Mi ricevis mesaĝon, kiu malkaŝis adresojn de pli ol 3500 aliaj homoj. (Eĉ la plej teruraj spamistoj ne faras tian eraron.) En la listo mi rekonis plurajn nomojn, ankaŭ partoprenintojn en SCE. La alvoko kiun mi ricevis, estis skribita en ses lingvoj: franca, angla, hispana, finna, germana kaj greka. 

Poste iu plendis al EU pri tia fuŝego, kaj oficisto de la EU-komisiono (Harald Hartung, Leiter des Referats Politik der Mehrsprachigkeit Europäische Kommission) sendis pardonpetan mesaĝon (en la germana, angla kaj franca; ĉi-foje sen videbla adreslisto), kaj zorgis konsili al la ricevantoj de la mesaĝo, ke tiuj ne respondu al la sendinta adreso kaj precipe ne “respondu al ĉiuj”, kio nur pli malbonigus la situacion. Li diris, ke estis “teĥnika miso”. 

Nu, post tri tagoj venis nova mesaĝo kun la titolo “Recall: ICT Lang - Survey", kun nur ĉi tia unulingva mesaĝo: "EAC ICTLANG would like to recall the message, ‘ICT Lang - Survey’.” Ĉi tiu mesaĝo, ree, havis la longan liston de adresoj videblan al ĉiuj. - Mi ne tute malbone komprenas la anglan lingvon, sed tiu mesaĝo (ankaŭ enhave) restas al mi enigma: kion fakte signifu la vorto “recall” en ĉi mistera cirkulero (sendita de iu kiu ŝajnas malkompetenta pri ĉio)? 

Tiun duafojan mesaĝon ĝis nun sekvis nenia pardonpeto. 

Ĉion ĉi, kaj la “teĥnikajn misojn” kaj la strangan elekton de lingvoj sukcesis fari instanco, kiu – se konjekti el ĝia nomo – zorgas pri politiko de multlingveco en EU kaj agas sur plej alta nivelo (la komisiono) de la maŝinaro de la Unio! – La enketon mem ŝajnas plenumi iu lernejo en Grekujo. 

Mi aldonas, kion mi ĵus skribis sub la blogaĵo de Katalin:

“La originalan elekton de lingvoj en la enketo eblas teorie rebati dirante, ke oni konscie elektis ĝuste tian celgrupon: kelkajn grandajn lingvojn, kelkajn negrandajn, aŭ ion similan. Sed mi opinias, ke la komisionaj gravuloj vere montris sian lupan felon per la postaj, ne tiom facile rimarkeblaj agoj: Al la ricevintoj de la seslingva alvoko ili poste sendis la pardonpeton nur en la tri grandaj lingvoj, kaj la finan readmonon (kion ajn ĝi signifis) nur en unu lingvo. Kaj tiel agas niaj plej altaj respondeculoj pri lingva politiko!”

***

Se vi tamen volas partopreni la enketon, jen ĝia adreso: www.ea.gr/ep/survey


--------------------------------------

[La artikolo estas kopio el mia blogo en Ipernity. Ĉi-sube sekvas la komentoj, kiuj siatempe aperis sub la originalo en Ipernity.]

15 komentoj

• Katalin Kovats
  Mi morgaŭ afiŝos mian oficialan protestleteron, sendotan al HH, kune kun la diverslingvaj protestfrazoj!

• Griza Leono
  Jam sufiĉas la nombro da vangofrapoj al la diskriminaciatoj. Kion la EUa rajtprotektanto dirus pri ĉi tiu rakonto ... se li havus la eblon legi ĝin, kian vi ĝin tre klare priskribis?
  
  Sed la plejparto de la kazoj kompreneble estu tradukitaj por li. Ĉu iu ankoraŭ fidas la tradukaĵojn? Mi havas personajn spertojn pri tia afero, kiujn mi eble iam publikigu.
  
  Amike salutas
  Leo

• Edmund Grimley Evans
  La mesaĝo kun la teksto "would like to recall the message" supozeble estis aŭtomate kreita de mikrosofta poŝtoprogramo. La sendinto verŝajne eĉ ne sciis, ke tia mesaĝo dissendiĝos, do certe ne kulpas pri la lingvo uzata en ĝi. Tamen, tiu fiaskinta provo revoki la jam senditan mesaĝon plifortigas la impreson, ke la kreintoj de tiu enketo estas bufonaro.

• Harri Laine
  Vi verŝajne pravas, ke la mesaĝa teksto fontis el maŝino. La terminologia retpaĝaro de Microsoft konas la frazon "%s would like to recall the message, "%s". Tie oni trovas tradukojn en multaj lingvoj.
  
  Sed la respondeculoj de la Komisiono, kompreneble, respondecas ankaŭ pri “aŭtomataj” mesaĝoj sendataj de ilia sistemo, same pri ties enhavo kiel pri la lingvo uzata. Neniu saĝa kompanio lasas siajn komputilojn “aŭtomate” dissendi al klientoj mesaĝojn, laŭ plaĉo de la komputiloj. – Mi ankoraŭ ne komprenas, kial mi ricevis la mesaĝon. Ĉu la sendinto admonis min fari ion, aŭ nur sciigis al mi kion li “would like”? Mi eĉ restis necerta, ĉu mi ne komprenas iun specialan sencon de la angla “recall”, iun alian ol “memori” au “revoki”. Sed apenaŭ estas mia tasko klopodi deĉifri sekretajn pensojn en sekreta lingvo uzata de iu EU-instanco aŭ de ties komputilo.
  Sed tio estas detaletoj kompare kun tio, ke EU distrumpetis amason da retadresoj, kiujn homoj konfidis al ĝi.

• Tim Morley
  Harri skribis: "Neniu saĝa kompanio lasas siajn komputilojn “aŭtomate” dissendi al klientoj mesaĝojn, laŭ plaĉo de la komputiloj. – Mi ankoraŭ ne komprenas, kial mi ricevis la mesaĝon."
  
  Nu, ene de organizaĵo kie oni uzas mikrosoftaj retmesaĝiloj (kaj en la centraj serviloj, kaj en ĉies surburoaj maŝinoj) homoj povas ne nur sendi retmesaĝojn, sed ankaŭ "malsendi" ilin ene de la organizaĵo, t.e. se mi ekkonscias, ke mi erare sendis mesaĝon, mi povas "revenigi" ĝin, kaj homoj kiuj ankoraŭ ne legis ĝin neniam vidos ĝin. (Jen la signifo de la angla "recall").
  
  Tio tamen funkcias nur se la ricevintoj estas ene de la organizaĵo, ene de la mikrosofta ĉirkaŭaĵo. Tuj kiam la mesaĝo eliras la organizaĵon al la ekstera interreto, la sendinto perdas la kapablon poste malaperigi ĝin.
  
  Ŝajnas, ke la sendinto, vidinte sian fuŝegon pri la retadresoj, provis "malsendi" la mesaĝon, eble ne sciante, ke tio tute maleblas por la granda plejmulto de la ricevintoj de la unua mesaĝo.

• Katalin Kovats respondis al Tim Morley
  Kara Tim, via klarigo pri RECALL ŝajnas bona. Tamen mi aldonu:
  1) la unua letero venis la 28an de novembro, je la 16.28
  2) la recall-letero venis la 1an de decembro, inter la 10 kaj 10.20 minutoj (mi ne povoas vidi precize). Sekve tamen pasis sufiĉe da tempo por vekiĝi, ĉu ne?
  Interesaĵo: la recall-mesaĝo disiris 10 minutojn post tio, ke la koncernuloj legis (verŝajne inter aliaj mesaĝoj) mian leteron pri la propono de la esperantigita versio. Ĉu hazardo?

• Harri Laine respondis al Tim Morley
  Dankon, Tim, nun mi iom komprenas, kiel la afero okazis, kaj pli lernis pri retpoŝtaj sistemoj. Krom fuŝulo do troviĝis ankaŭ fuŝilo.

• Katalin Kovats respondis al Tim Morley
  Kaj komrpeneble oni tuj volis revoki sian mesaĝon almenaŭ ene de sia reto, por ke la kolegoj kaj superuloj (mi kontrolis, estis en la lsito pluraj!) ne rimarku la grandan eraron. Ĉe iu vera firmao oni tuj maldungus la koncernulon post tia fuŝo, ĉu ne?

• Elizabet B
  Katalin, bedaŭrinde, mi legis vian averton nur post plenigado de la demandaro. Ankaŭ mi, pensas ke necesas reagi, sed kiel ?

• Vjaĉeslav Slavik Iva…
  Kia skandalaĵo!..

• Vjaĉeslav Slavik Iva…
  Hyvä Harri, mi parondpetas, ke mi uzis vian nomon kaj tradukcitaĵon el via blogaĵo en mia ruslingva materialo ĉe www.e-novosti.info/blog/09.12.2008/1
  Mi esperas, ke viaj publikaj blogaĵoj estas nome publikaj kaj povas esti uzataj de aliaj esperantistoj kaj lingvaj agantoj kiel krudaĵo por diversaj informkampanjoj.
  La adreso e-novosti.info estas de mi redaktata ruslingva projekto pri Esperanto kaj lingva demokratio.

• Harri Laine respondis al Vjaĉeslav Slavik Iva…
  Jes vi ja rajtas. Skribi en interreto estas granda risko, mi neniam scias, kiu kopias, citas aŭ mistraktas miajn diraĵojn :) – Tion mi nepre ne diras por kontraŭi vian uzon, mi nur prezentas tute ĝeneralan cerbumaĵon. Mi dankas pro la citado kaj sentas min flatita.

• Katalin Kovats
  Mi hodiaŭ, je la 13.08 forsendis la protestleteron al HH.
  La sorton de la aliaj letersendoj vi povas sekvi tie ĉi: www.ipernity.com/blog/38865/111663
  
  Se venos komentoj, nia artikolo pri la afero povas resti en la pinto de la sukceslisto kaj pli kaj pli d apersonoj atentos.
  Reagu ĉiam en du lingvoj: via kaj E-o. Dankon!

• Katalin Kovats
  Mi ĵus ricevis respondon de sinjoro HH.
  www.ipernity.com/blog/38865/113404
  Kion vi pensas, Harri?

• Katalin Kovats
  Evidenta mensogo estis la respondo de HH.
  Hodiaŭ, je la atentigo de István Ertl, mi vidas, ke aldoniĝis nova lingvo.
  Ke ĝi estas la hungara (mia lingvo), verŝajne ne havas apartan signifon, kaj ne speciale feliĉigas min.
  Ĝi aldoniĝis post la respondo de HH, laŭ kiu ne estas pli da mono por novaj lingvoj.
  Konklude: li ne aldon(ig)is la Espernato-version pro tio, ĉar temis pri ESPERANTO!!!
  Tio estas lia lingvopolitika decido!
  www.ipernity.com/blog/katalin.kovats/113404
• 
  

Havenaj lumoj, sed sen romantiko

Antaŭ unu semajno ekfunkciis nova haveno en Helsinki. Ĝi situas ĉ. 10 kilometrojn oriente de la urbocentro kaj transprenas la rolon de la antaŭaj varhavenoj urbomezaj, kiujn ŝipoj atingis nur trapasante mallarĝan marvojon inter rokaj insuloj. La konstruado de la nova haveno komenciĝis en januaro 2003. Kiam urbestro kaj ministro solene komencis la laboradon kaj masonis la fundamentan ŝtonon, ili estis varme vestitaj (mi supozas), ĉar la temperaturo estis minus 28 gradoj.

Lundon la 24-an de novembro, kiam la unuaj ŝipoj alvenis al la moderna haveno, ŝtormo kovris la tutan urbon per tia amasego da neĝo, ke similaĵon ni ne spertis dum multaj jardekoj, Estis blanka bonvenigo al la alvenantaj maristoj.

Nun jam pluvis plurajn tagojn, kaj apenaŭ videblas eĉ restaĵetoj de la neĝo. Mi havis hieraŭ okazon viziti la havenon, kiu bonvenigis vizitantojn por iom festi la malfermon. Sed estis griza tago, jam je la 15-a estis ne lume, kaj la haveno prezentiĝis kiel malseka, ankoraŭ iom senviva. En nova haveno ĉie regas novaj teĥnikaĵoj. Videblis havenaj lumoj, sed sen la etoso de la legendoj kaj la tradicia muziko pri marista kaj havena vivo:

[Ĉi tie mi origine metis instrumentan, saksofonan version de “Havenaj Lumoj”, sed ĝi estis poste forigita el YouTube. Do, mi proponas alian version, en la hispana lingvo: “Luces en el Puerto”. Por tiu muzikaĵo estas malebligo enmeti ĝin en alian retejon, do bonvolu iri tra ĉi tiu ligo por ĝui la kanton. Ne forgesu poste reveni ĉi tien.]

***

Anstataŭ prepari plenan fotan raporton, mi montras kelkajn okulumojn al la havenaj lampoj.

Havenaj lumoj, por povi labori

Komentoj aldonitaj al la foto en 2008:

• Laszlo Istvan TOTH Per kia energio oni lumigos havenon, post kiam la fosiliaj energio-portiloj (ŝton-oleo, karbo, tergaso) elĉerpiĝos?

• Harri Laine respondis al Laszlo Istvan TOTH Mi supozas, ke via demando estas retorika, por aludi ankaŭ ĉi tie pri proksimiĝanta katastrofo por la homaro. Post la elĉerpiĝo de la nomitaj naturaĵoj la haveno certe havos pli grandajn problemojn ol lumigado: Kia energio venigos la ŝipojn, foririgos trajnojn kaj kamionojn, hejtos la magazenojn kaj oficejojn, funkciigos la havenan maŝinaron? El kio oni konstruos vojojn kiam ne plu haveblos asfalto, ktp., ktp.? Eble vi mem eseos pri la afero. Jen, por ke vi povu komenci, scieroj pri la situacio en Finnlando en la jaro 2007: la lando produktis 77.9 teravathorojn da elektra energio, el kio ĉ. 24 TWh venis el renovigeblaj fontoj (ĉefe akvofala energio kaj el kromproduktoj de arbaro-bazita industrio) kaj 22.5 TWh fontis el nukleaj elektrejoj.